Hoe herken je een hoogsensitief kind?
Help ik voel zoveel!
Heb je het vermoeden dat je dochter of misschien jijzelf hoogsensitief is? Waarschijnlijk heb je dan al veel gelezen over hoogsensitiviteit. Gelukkig is er steeds meer over te vinden. Wist je dat 1 op de 5 mensen hoogsensitief is? Toch is het nog wel voor veel mensen moeilijk om te bepalen of je nou hoogsensitief bent. Veel ouders komen naar mij toe en zeggen “mijn dochter voelt zoveel en daardoor snel van haar stuk.” Is mijn dochter nu hoogsensitief?
Hoogsensitiviteit uit zich bij heel veel kinderen anders .Hoogsensitiviteit is een eigenschap en geen stoornis. Wat zijn nou de eigenschappen van hoogsensitiviteit?
De definitie van hoogsensitiviteit is:
Een eigenschap waarbij je gevoelig bent voor prikkels, deze diepgaander verwerkt en een intense reactie laat zien.
Esther Bergsma heeft daar onderzoek naar gedaan en zij heeft het boek “Hoogsensitieve Kinderen” geschreven. Aan de hand van haar plaatje wil ik jullie graag uitleggen wat de kenmerken zijn van hoogsensitieve kinderen. 
Bij stap 1 zie je een pijl. Dat zijn de prikkels die op elk kind afkomen. Wat zijn dan toch die prikkels? Neem nou mijn dochter. Toen zij klein was en ik kwam haar ophalen uit school dan leek het wel of haar emmertje vol zat. Ze kon om elk klein ding boos of heel verdrietig worden. Ik kreeg op al mijn vragen te horen “dat weet ik niet meer” Zo druk is het nou toch ook weer niet? Hoe komt dat nou?
Daarvoor wil ik jullie eerst meenemen naar de verschillende soorten prikkels. Prikkels kunnen namelijk op verschillende manieren binnenkomen en in verschillende vormen.
De eerste vorm is: Fysieke prikkels zoals licht, geluid, ruik . Voor veel hoogsensitieve kinderen geldt dat ze op één of meer zintuigen sterker ontwikkelt zijn waardoor het ene meisje alleen zachte broeken aan wil of last heeft van harde geluiden en een ander meisje alleen maar zachte dingen wil eten.
Ga maar eens kijken in een klaslokaal wat daar allemaal op de kinderen af kan komen aan geluiden, beelden en indrukken. Allemaal dingen die bij een hoogsensitief kind ongefilterd binnenkomen en daardoor raken ze sneller overprikkeld. Dan zijn er ook nog emotionele prikkels. Dat gaat over het aanvoelen van de sfeer, emoties van anderen, wat ze van jou verwachten.
Uit onderzoek van de hersenen is bij hoogsensitieve mensen aangetoond dat dat komt door actieve spiegelneuronen. Daardoor kunnen hoogsensitieve kinderen dus zo goed meevoelen met andere kinderen. In de klas als een ander kindje verdrietig is dan voelen hoogsensitieve kinderen dat ook en gaan soms zelfs meehuilen.
Naast fysieke en emotionele prikkels zijn er ook nog prikkels uit de situatie. Hoogsensitieve kinderen zien heel veel details. Dit maakt dat ze heel opmerkzaam zijn. Bijvoorbeeld als de juf een leuk jasje aan heeft. Of als een kind naar de kapper is geweest, een hoogsensitief kind zal dat opmerken.
En als laatste prikkels uit de sociale groep. Ik heb je net verteld dat hoogsensitieve kinderen goed de sfeer kunnen aanvoelen. In een groep komt er dan zoveel op hun af dat zij zich in daar niet altijd veilig voelen. Hoogsensitieve kinderen vinden het namelijk heel vervelend als iedereen naar hun kijkt. Ook complimenten kunnen ze moeilijk ontvangen in de groep. Dit kan verschillen bij introverte en extroverte hoogsensitieve kinderen.
Al deze prikkels bij elkaar kan snel leiden tot overprikkeling. En door de overprikkeling kan het dus zijn dat jouw dochter na school snel boos of verdrietig is. Wanneer je dat weet en herkent hoe overprikkeling er bij je dochter uitziet dan kan je haar helpen door bijvoorbeeld met haar af te spreken dat ze na school met wat drinken en iets lekkers zich even terug trekt in haar kamer of als je een trampoline hebt in de tuin even lekker alles eruit springen. Praat erover met haar en vraag wat zij nodig heeft als ze zich zo voelt.
Naast alle prikkels hebben hoogsensitieve kinderen ook een diepgaande verwerking. In het plaatje van Esther Bergsma zie je dat bij stap 2,3,4 en 5.
Stap 2 en 3 staan voor het stop en check systeem. Dat betekent dat ze in een nieuwe situatie (bijvoorbeeld van spelen naar slapen of als ze op school buiten gaan spelen) even een momentje nodig hebben om dit te verwerken. Neem nou het voorbeeld van het buitenspelen. Heel veel kinderen weten al meteen wat ze willen doen en rennen op het fietsje, bal, springtouw etc af.
Bij hoogsensitieve kinderen gaan er dan eerst nog allerlei gedachten door het hoofd zoals “gisteren heb ik in de zandbak gespeeld toen zat er allemaal zand in mijn schoenen en dat vond ik niet fijn. Als ik met de bal ga spelen dan botst er misschien iemand tegen mij op en dan val ik. Ik wil eigenlijk wel fietsen maar dat wil Roosje ook en dadelijk gaat ze huilen. Zal ik vragen of Julia met mij wil spelen? Maar wat als ze nou nee zegt?” Al deze gedachten gaat dan door hun hoofd.
De laatste gedachte heeft met de volgende eigenschap te maken. Esther Bergsma heeft deze eigenschap de optimale optie ambitie genoemd. Hoogsensitieve meisjes denken namelijk goed na over de gevolgen van een keuze. Dus de risico’s en de kansen van de situatie, de wensen en de belangen van de groep en welke actie zou ik dan kiezen. Deze meisjes zijn dus vooral bezig met het goed willen doen voor de mensen om hun heen. Dus als er een andere kindje ook op de fiets wil dan wil ze liever niet gaan. Dit maakt dat bepaalde keuzes voor deze meiden moeilijker zijn om te maken. Ze zijn namelijk in hun hoofd een analyse aan het maken van alle mogelijke gevolgen en de gevolgen voor de mensen om hun heen.
Neem nou de vraag “welke kleren wil je morgen aan?” Deze vraag geeft bij mijn dochter veel stress. Ik heb het wel eens met haar daarover gehad waarom ze dat nou zo moeilijk vindt. Het was voor mij echt een eye-opener om te weten hoe dat nou bij haar werkt. En door dat te weten kon ik haar veel beter helpen om de keuze te maken. Hierbij een inkijkje van haar afwegingen en gedachten: Morgen is het vrijdag dan heb ik gym. Eigenlijk wil ik dan iets makkelijks aan zoals die lekker zittende trui die ik over mijn gymshirt aan kan doen. Alleen gisteren had ik ook een trui aan en toen had ik het heel warm in de klas. Misschien dan toch gewoon een shirtje aan maar deze zit niet zo lekker. En is het nou te koud voor een korte broek of liever een lange broek. Mijn lievelingsbroek zit in de was dus dan toch maar gewoon de korte broek. Oh had ik nou maar die lievelingsbroek! (boos gevoel) Ik wil graag slippers aan maar oh nee ik moet met gym sokken aan. Oh jee wat moet ik nou doen. Ik zie mama al ongeduldig worden. Ze noemt allemaal dingen op maar dat wil ik niet! Stop met opnoemen zo kan ik niet denken! (nog bozer gevoel) Ik wil niet dat mama boos wordt maar ik wil niet die strakke broek aan dat zit niet lekker in de klas. Aaahhh (boze bui) En zo gaat dat zo ongeveer. Ik kan nog wel even doorgaan want al haar vriendinnen komen praktisch voorbij in haar gedachten want ja ze moet er ook wel leuk uitzien en niet uitgelachen worden.
Sinds ik samen met haar over haar overwegingen heb gesproken, hebben we afgesproken dat we wat eerder naar boven gaan om haar kleding klaar te leggen. Dat ik de weersvoorspelling voor de volgende dag op de app heb, dat ze begint bij de keuze van haar broek/rok, daarna de keuze van de bovenkant. Ook hebben we afgesproken dat ik haar niet help tenzij ze er zelf om vraagt. Er kwam meteen rust en alhoewel ze er nog steeds niet snel uitkomt is er geen strijd meer.
Stap 6 na alle overwegingen komt je dochter dan tot een oplossing. Uit onderzoek is gebleken dat de oplossing waar hoogsensitieve kinderen mee komen vaak creatiever zijn omdat ze zoveel aspecten meenemen in hun beslissing. Vervolgens komt er bij stap 7 de reactie en pas op deze reactie zal veel intenser zijn. De emoties zoals boos/verdriet maar ook blijdschap zullen ze diepgaander en intenser ervaren.
Ik hoop dat ik je hiermee wat meer informatie heb gegeven hoe hoogsensitiviteit eruit ziet bij kinderen. Het is dus meer dan alleen maar gevoelig zijn. Dit is wetenschappelijk in de hersenen aangetoond maar ja om nou alle kinderen een hersenscan te laten ondergaan is wel wat teveel van het goede.
Heb jij nu ook een dochter thuis zitten die snel van slag is waarbij je het gevoel hebt “Kom op meid!” dan kan het zomaar zijn dat ze hoogsensitief is. Hier vind je een test die je kan doen. Door dat te weten zal je je dochter beter leren kennen en zullen jullie meer naar elkaar toegroeien. Neem gerust ook een kijkje op mijn website www.puurenopen.nl daar vindt je bij blogs nog meer informatie. Hoogsensitiviteit is een lastige maar ook mooie eigenschap. Het lastige wordt vaker benadrukt maar als jij en je dochter leert hoe daarmee om te gaan dan kan ze gaan bloeien en uitgroeien tot een mooi en evenwichtig mens. Ik kan jullie daarbij helpen.